Regenwormen oorzaak hoge concentraties PFAS in eieren hobbykippen Zuid-Holland Zuid

Uit nieuw onderzoek lijken regenwormen de belangrijkste oorzaak te zijn van de hoge concentraties PFAS in eieren van hobbykippen in Zuid-Holland Zuid. Dit blijkt uit onderzoek dat het afgelopen jaar is uitgevoerd. Het onderzoek toont aan dat PFAS via het eten van wormen in de eieren van kippen komt en zo de ecologische voedselketen binnendringt.

Onderzoek in opdracht van gemeenten

In opdracht van gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht is in oktober 2023 het onderzoek gestart naar aanwezigheid van PFAS in eieren van hobbykippen. Daarbij is onderzocht of er een relatie is tussen de uitstoot van PFAS door de nabijgelegen Chemours-fabriek en de PFAS-gehalten in eieren. En of mensen in de omgeving van de fabriek door het eten van deze eieren extra PFAS binnenkrijgen. Het onderzoek is uitgevoerd door advies- en ingenieursorganisatie Arcadis in samenwerking met Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid, GGD-Zuid-Holland Zuid, Tritium Advies en Wageningen Food Safety Research (WSFR).

Op 31 locaties werden eieren verzameld en geanalyseerd. In december 2023 bleek uit de eerste resultaten dat de eieren in de hele regio verhoogde concentraties PFAS bevatten. Dit leidde tot een voorlopig advies van de GGD en het RIVM om deze eieren niet te meer te eten. Dit is direct door de betrokken gemeenten gecommuniceerd. In mei publiceerde het RIVM de risico-evaluatie: de onderzochte eieren bevatten 6 tot 1.000 keer meer PFAS dan eieren in de winkel. Daarom blijft het advies van kracht: eet geen eieren van hobbykippen.

Nieuwe bevindingen over besmettingsbronnen

In het onderzoek naar PFAS in de eieren van hobbykippen werd geen duidelijk verband gevonden tussen het PFAS-gehalte in de bodem en in de eieren. Daarom is aanvullend onderzoek gedaan naar mogelijke besmettingsbronnen. Waaronder diverse soorten voer, water, grond, bodembedekking, meelwormen, vitaminen, medicijnen en regenwormen. Het onderzoek heeft uitgewezen dat regenwormen een belangrijke bron van PFAS in de eieren zijn.

Kippen eten de wormen, waardoor PFAS (vooral de stof PFOS) in de eieren terechtkomt. De gemeten hoeveelheden in de wormen kunnen het grootste deel van de PFAS in de eieren verklaren. Toch is niet uitgesloten dat andere – nog onbekende – bronnen ook bijdragen aan de aanwezigheid van PFAS in de eieren. Het RIVM voert verder onderzoek uit op landelijk niveau naar de aanwezigheid van PFAS in eieren. PFOS is voor zover bekend nooit in het productieproces van DuPont/Chemours gebruikt. Wat dan wel de bron is van PFOS en andere PFAS in de leefomgeving is onduidelijk.

Vervolgstappen

In het rapport geven onderzoekers aan dat onderzoek op landelijk niveau nodig is om te onderzoeken wat de ophoping van PFAS in wormen betekent voor de gezondheid van mensen en het ecosysteem.

Vragen over PFAS en gezondheid

Heeft u vragen over PFAS en de gezondheid? Neem dan contact op met GGD Zuid-Holland Zuid via e-mail mmk@ggdzhz.nl of telefoonnummer 078 – 770 85 00. Heeft u klachten of zorgen over uw eigen gezondheid? Neem dan contact op met uw huisarts.

Heeft u andere vragen over PFAS? Op de website van het Centraal informatiepunt PFAS Zuid-Holland Zuid vindt u betrouwbare en actuele informatie op één plek. Ook kunt u hier via het contactformulier vragen stellen aan professionals.